Mấy hôm trước, tình cờ mình được chạm trán với vài người anti-vắc-xin (anti-vax) khi mình còm trong một bản tin trên trang ABC7 news về dịch cúm năm nay ở Mỹ đã gây ra 4,6 triệu người bệnh, 39.000 ca nhập viện và 2.100 ca tử vong. Mình có còm với nội dung là “our family members get flu shot every year and we are fine! Please take your shot annually, it’s the advantage of science.” (Tạm dịch là: Nhà tui đều đi chích ngừa cúm hàng năm và tụi tui vẫn ổn! Bạn hãy nhớ chích ngừa hàng năm, đó là lợi ích của khoa học). Các bạn anti-vax nhảy vô phản đối bằng các tin đồn như vắc-xin chứa chất độc, vắc-xin không hiệu quả, v.v… Mình cũng phải tốn ít thời gian để phản biện lại bằng các thông tin khoa học. Tuy nhiên, nhìn chung thì tụi anti-vax khá là ấu trĩ và cứng đầu nhưng lại rất nhiệt tình… nhờ vậy mà chúng đã phát triển phong trào anti-vax khắp nơi… Ở Mỹ, vì các nhóm này mà các dịch bệnh như sởi, quai bị, ho gà,… tưởng chừng như chỉ còn trong lịch sử mà nay đã bắt đầu xuất hiện lại và có nguy cơ trở thành dịch! Chính phủ Mỹ gần đây ở một số tiểu bang đã phải có những luật nghiêm khắc hơn về chích ngừa vắc-xin để đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

Như mình quan sát thì ở Việt Nam hiện nay phong trào anti-vax cũng đang trở nên khá phổ biến và là mối nguy hại cho sức khỏe cộng đồng trong tương lai nếu không ngăn chặn sớm.
Nhờ nói chuyện với đám anti-vax mà mình gom được những nhận định sai lầm mà tụi này thường đưa ra để hù dọa như sau:

Trong Vắc-xin có chứa các chất độc như formaldehyde, thủy ngân hoặc nhôm.

Đúng là trong giai đoạn tạo ra các loại vắc-xin người ta có sử dụng những hóa chất này và chúng độc hại đối với cơ thể con người ở một số nồng độ nhất định. Ở sản phẩm vắc-xin cuối cùng (sử dụng trên người), các chất này chỉ còn ở mức độ rất nhỏ không đủ gây độc cho con người và chúng thỏa mãn được các quy định an toàn của FDA. Các bạn đừng để chúng đánh lừa vì các tên chất độc mới nghe hơi sốc nha, nên nhớ là “không có chất độc, chỉ có liều gây độc”.

Miễn dịch tự nhiên tốt hơn miễn dịch tạo ra bởi vắc-xin.

Điều này có vẻ đúng, thực hành thực tế bao giờ cũng học hỏi được nhiều kinh nghiệm hơn chỉ học lý thuyết. Tuy nhiên, hãy hình dung một anh lính bị đưa ra một trận đánh khốc liệt mà chưa có sự chuẩn bị hoặc huấn luyện nào về việc cầm súng và nhắm bắn thì xác xuất anh ta chết trận là bao nhiêu?! Sự nguy hiểm của phương pháp tự nhiên này vượt xa lợi ích tương đối mà nó có thể mang lại. Lấy ví dụ về bệnh sởi, bằng cách mắc bệnh tự nhiên, bạn sẽ phải đối mặt với nguy cơ tử vong 1 trên 500 do các triệu chứng bệnh. Ngược lại, số người bị dị ứng nghiêm trọng khi chích vắc-xin MMR, ít hơn một phần triệu.

Vắc-xin làm trẻ bị nhiễm căn bệnh mà đáng ra trẻ phải được phòng tránh.

Trên thực tế, một tỷ lệ rất nhỏ (dưới 1 phần triệu) vắc-xin có thể gây ra các triệu chứng nhẹ giống như các bệnh mà chúng đang bảo vệ chống lại. Điều này là do những người nhận vắc-xin đang gặp phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với vắc-xin, chứ không phải bản thân bệnh do vi rút hoặc vi khuẩn sống!

Chúng ta không cần chích vắc-xin vì tỉ lệ nhiễm rất thấp trong cộng đồng hiện tại.

Quan niệm này là sai, thực tế trong cộng đồng của chúng ta không phải ai cũng có thể chích vắc-xin vì lý do an toàn như trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người già và những người có hệ miễn dịch yếu – không thể tiêm vắc-xin. Tuy nhiên nhờ vào hiện tượng “miễn dịch bầy đàn” (herd immunity), nếu phần lớn người trong cộng đồng tiêm vắc-xin thì ngay cả những người thiểu số trên không chích được vắc-xin vẫn được bảo vệ. Ví dụ như trong trường hợp bệnh sởi, cộng đồng sẽ được bảo vệ an toàn khi 95% người trong cộng đồng được chích vắc-xin.

Do vậy, nếu quá nhiều người không tự đi chích vắc-xin cho con hoặc họ, hiện tượng “miễn dịch bầy đàn” sẽ mất đi trong cộng đồng và sẽ góp phần gây nguy hiểm, mở ra cơ hội cho dịch bệnh do vi-rút/vi khuẩn hình thành và lây lan.

Nguy cơ của vắc-xin lớn hơn nguy cơ của bệnh tật.

Đối với các nguy hiểm ngay lập tức từ vắc-xin, dưới dạng phản ứng dị ứng hoặc tác dụng phụ nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong là rất hiếm! Ví dụ, chỉ có một trường hợp tử vong được báo cáo cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ (CDC- Centers for Disease Control and Prevention) trong khoảng thời gian từ 1990 đến 1992 có liên quan đến vắc-xin. Tỷ lệ phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vắc-xin thường được ghi nhận một trường hợp cho mỗi một hoặc hai triệu người chích vắc-xin.

Nói chung, vắc-xin là một trong những thành công rất lớn của Y học và đã giúp ngăn ngừa bệnh tật, giảm đáng kể những cái chết do các bệnh tật truyền nhiễm trong cộng đồng. Để tạo ra một vắc-xin và đưa đến người sử dụng là một quá trình nghiên cứu rất dài và đã được kiểm tra rất gắt gao bởi những tổ chức Y Tế có uy tín như FDA của Mỹ. Việc chích ngừa vắc-xin không những có ý nghĩa bảo vệ cho chính bạn mà còn giúp bảo vệ cộng đồng xung quanh bạn.

Hy vọng bài viết cung cấp cho các bạn các thông tin hữu ích về vắc-vin và có những lựa chọn đúng đắn cho con bạn và chính bạn.

Bài viết trước của mình liên quan tới nghiên cứu gần đây phát hiện ý nghĩa quan trọng của vắc-xin ngừa Sởi

https://www.facebook.com/vu.nguyen.758/posts/2987106531303698

TS. Nguyễn Hồng Vũ,
Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím

Nguồn: Anh Vu Hong Nguyen